BILL WITHERS 1972
H ΦΩΤΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ
Ο
Αλί είχε ανάγκη από χρήματα και ζήτησε από το αφεντικό του να τον
βοηθήσει. Το αφεντικό προκειμένου να ικανοποιήσει το αίτημα του, του έθεσε την
εξής πρόκληση: Αν καταφέρεις να περάσεις μια ολόκληρη νύχτα στην κορυφή ενός
βουνού, θα ανταμειφθείς με ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, όμως αν αποτύχεις, θα
πρέπει να εργάζεσαι δωρεάν το υπόλοιπο διάστημα.
Όταν έφυγε
ο Αλί από το μαγαζί, φυσούσε παγωμένος αέρας. Η σκέψη ότι θα περνούσε
μια νύχτα στην κορυφή του βουνού με τόσο κρύο, του προκαλούσε μεγάλο φόβο.
Αποφάσισε να ζητήσει τη γνώμη του καλύτερου του φίλου για το αν θα ήταν τρέλα
να δεχτεί ένα τέτοιο στοίχημα.
Αφού
συζήτησαν διεξοδικά το θέμα, ο φίλος του απάντησε:
«Μην ανησυχείς, εγώ θα σε βοηθήσω. Αύριο το βράδυ
όταν θα βρίσκεσαι στην κορυφή του βουνού, κοίταξε ευθεία μπροστά. Θα είμαι
στην κορυφή του απέναντι βουνού. Θα έχω ανάψει μια φωτιά και θα την διατηρήσω
αναμμένη όλη τη νύχτα. Θα κοιτάς τη φωτιά, θα σκέφτεσαι τη φιλία μας, και αυτό
θα σε κρατήσει ζεστό. Έτσι θα καταφέρεις να περάσεις όλη τη νύχτα. Στο
τέλος, θα σου ζητήσω κάτι σε αντάλλαγμα. “
Ο Αλί
τα κατάφερε τελικά και κέρδισε το στοίχημα. Πήρε τα χρήματα και χαρούμενος
πήγε στο σπίτι του φίλου του.
«Είπες ότι ήθελες κάποια πληρωμή σε αντάλλαγμα».
Ο φίλος
του απάντησε:
«Ναι, αλλά δεν θέλω χρήματα. Θέλω μόνο να
υποσχεθείς ότι αν ποτέ φυσήξει κρύος αέρας στη ζωή μου, θα ανάψεις τη
φωτιά της φιλίας μας για να με βοηθήσεις!»
ΚΟΕΛΙΟ από το βιβλίο ''ALEPH''
ΕNA ΞΕΧΩΡΙΣΤΌ ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ
ΜΙΑ ΣΥΜΜΑΘΗΤΡΙΑ ΜΑΣ (1974) ΗΡΘΕ ΞΑΦΝΙΚΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΣΥΝΤΟΜΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΡΑΚΗ. ΗΤΑΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΣΕ ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΚΑΙ ΕΥΕΛΙΚΤΟ ΣΧΗΜΑ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΕΝΑ ΑΘΗΝΑ'Ι'ΚΟ ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ.
ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΟΥ ΖΗΛΙΑΡΗ ΑΜΑΞΑ
Ένας
«σανγιασίν», —ένας πνευματικός δάσκαλος που περιπλανιόταν μοιράζοντας τη σοφία
του, λόγια ανακούφισης και χάδια για την ψυχή—, ταξίδευε από πόλη σε πόλη με
μια άμαξα που οδηγούσε ένας αμαξάς. Πάντα η ίδια άμαξα, πάντα ο ίδιος αμαξάς.
Κάποια μέρα, στο δρόμο για μια μικροσκοπική πόλη στο εσωτερικό της χώρας, ο
δάσκαλος αναστενάζει καταπονημένος, λίγο πιο δυνατά απ’ ό,τι συνήθως. Ο αμαξάς,
που έχει μαζί του την οικειότητα που αποκτάς μετά από χρόνια κοινής ζωής, του
λέει:
«Τι σου
συμβαίνει;»
«Είμαι λίγο κουρασμένος»
αποκρίνεται με ειλικρίνεια ο δάσκαλος, καθώς πάνε κάμποσοι μήνες που δεν έχει
σταθεί να ξεκουράσει τα κοκαλάκια του.
«Εσύ,
κουρασμένος;» του φωνάζει ο αμαξάς «Σα δεν ντρέπεσαι! Είσαι ξεδιάντροπος! Εγώ
θα έπρεπε να είμαι κουρασμένος, που όλη τη μέρα οδηγάω την άμαξα και σε
κουβαλάω! Εσύ γιατί να είσαι κουρασμένος, που κάθεσαι εκεί με τις ανέσεις σου,
φτάνεις στα χωριά και το μόνο που κάνεις είναι να κουβεντιάζεις με τον κόσμο,
να τρως τα πιο νόστιμα φρούτα και να πίνεις το πιο δροσερό νερό; Κουρασμένος
εσύ; Εγώ θα έπρεπε να παραπονιέμαι, που πρέπει να παλεύω όλη τη μέρα μ’αυτά τα
άλογα, που πρέπει σε κάθε χωριό να φροντίζω να τα ταΐσω και να τακτοποιώ την
άμαξα ενώ ο κόσμος σε χειροκροτάει, σου στρώνει κόκκινα χαλιά και σου πετάει
ροδοπέταλα όταν περνάς! Εγώ είμαι ο μόνος που θα έπρεπε να είμαι
κουρασμένος!!!»
Τότε, ο
σανγιασίν του λέει:
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΕΞΑΡΤΗΣΗ
Η λέξη «persona» (πρόσωπο) είναι κληρονομιά του αρχαίου ελληνικού θεάτρου.
Τη χρησιμοποιούσαν για να δηλώσουν τον ηθοποιό που βρίσκεται πίσω από τη μάσκα
που παριστάνει τον ήρωα του έργου. Παράγεται από το «per sonare», για να δώσει
ήχο, και δείχνει αυτόν που πραγματικά μιλάει, αυτόν που βάζει λόγια στη μάσκα,
αυτόν που έρχεται να δώσει φωνή στους ήρωες που υποδυόμαστε. Είναι, δηλαδή, η
αυθεντική φιγούρα που βρίσκεται πίσω από τον ήρωα.
«Είμαι αυτοεξαρτώμενος» σημαίνει: είμαι πραγματικά αυτός που είμαι, φέρομαι
αληθινά όπως φέρομαι, αισθάνομαι γνήσια όπως αισθάνομαι, παίρνω τα ρίσκα που
πραγματικά θέλω να πάρω αναλαμβάνοντας την ευθύνη για όλα αυτά, και φυσικά,
βγαίνω να αναζητήσω αυτό που πραγματικά πιστεύω ότι χρειάζομαι χωρίς να
περιμένω να ασχοληθούν οι άλλοι με αυτό.
Ποτέ δεν αφήνω να διακινδυνεύσουν άλλοι για να κάνω εγώ αυτό που θέλω.
Ποτέ δεν παίρνω ένα ρίσκο που θέλουν οι άλλοι να πάρω.
Ποτέ δεν μεταβιβάζω ευθύνες.
Αυτό καθορίζει αν εγώ είμαι ή δεν είμαι πρόσωπο, και συνεπάγεται την πιθανότητα να συνεχίσω να παριστάνω ότι είμαι πρόσωπο, να παραμείνω, δηλαδή, «μέσα στον ήρωα».
Ποτέ δεν παίρνω ένα ρίσκο που θέλουν οι άλλοι να πάρω.
Ποτέ δεν μεταβιβάζω ευθύνες.
Αυτό καθορίζει αν εγώ είμαι ή δεν είμαι πρόσωπο, και συνεπάγεται την πιθανότητα να συνεχίσω να παριστάνω ότι είμαι πρόσωπο, να παραμείνω, δηλαδή, «μέσα στον ήρωα».
Προσοχή, όμως, καμία από τις άδειες αυτές δεν περιλαμβάνει το δικαίωμά μου
να είναι ο άλλος όπως θέλω εγώ, να αισθάνεται όπως αισθάνομαι, να σκέφτεται
αυτό που συμφέρει εμένα, να μην παίρνει κανένα ρίσκο γιατί εγώ δεν θέλω να
ριψοκινδυνεύει, ή να μου ζητάει άδεια για να έχει αυτό που χρειάζεται. Οι
άδειες αυτές δεν μπορούν να περιλαμβάνουν την επιθυμία να μην είναι ο άλλος
πρόσωπο, δεν υποδηλώνουν την πρόθεση να στερήσω την ελευθερία του άλλου. Γιατί
η αυτοεξάρτησή μου με δεσμεύει αναπόδραστα να υπερασπίζομαι και τη δική σου
αυτοεξάρτηση και όλων των άλλων.
Πώς γίνεται και όταν αγαπώ, νομίζω ότι ο άλλος πρέπει να είναι όπως τον
φαντάζομαι, πρέπει να αισθάνεται για μένα αυτό που αισθάνομαι εγώ γι΄αυτόν,
πρέπει να με σκέφτεται όσο θέλω εγώ, δεν πρέπει να εκτίθεται σε κινδύνους που
απειλούν τη σχέση, και πρέπει να μου ζητάει αυτό που θέλει για να είμαι εγώ
αυτός που θα του το προσφέρει; Αυτή είναι η φαντασίωση της αγάπης. Ωστόσο, η αγάπη
αυτή, που στερεί την ελευθερία του άλλου, που είναι μίζερη και σκληρή, δεν
είναι αγάπη μεταξύ ενηλίκων.
Η αγάπη μεταξύ ενηλίκων μεταβιβάζει και προωθεί αυτόν τον χώρο της
αυτοεξάρτησης στον άλλον, ακριβώς με την έννοια που αναλύω εδώ. Η αγάπη
παραχωρεί, ωθεί, ενθαρρύνει ώστε εκείνοι που αγαπώ να ζουν επίσης όλο και
λιγότερο εξαρτημένοι. Αυτή είναι η αληθινή αγάπη, η αγάπη για τον άλλον. Η
αγάπη που δεν είναι για μένα αλλά για σένα, η αγάπη που έχει να κάνει με τη
χαρά μου που υπάρχεις.
Για ποιο λόγο θέλουν κάποιοι να είναι εξαρτημένοι; Μερικές φορές, επειδή
πιστεύουν ότι είναι αδύναμοι, επειδή θεωρούν ότι αν είναι κάτω από τις
φτερούγες κάποιου πιο ικανού, αυτός θα τους προστατεύσει. Άλλες φορές, για να
μπορούν να επιρρίπτουν την ευθύνη στους άλλους. Άλλοτε πάλι, αληθινά πιστεύουν
ότι πρέπει να ζητάνε άδεια. Δεν έχουν αυταπάτες, δεν τους λείπει το κουράγιο,
ούτε είναι άρρωστοι. Το μόνο που συμβαίνει είναι ότι δεν έχουν γίνει πρόσωπα.
Είναι θέμα εξέλιξης. Μερικές φορές δεν καταφέρνουν να γίνουν πρόσωπα γιατί
φοβούνται, κι άλλες γιατί δεν εκπαιδεύτηκαν κατάλληλα. Κάποιες φορές γιατί
κάποιος τους καταπίεσε πολύ, και άλλες, τέλος, γιατί απλώς δεν ξέρουν τίποτα
για αυτά που συζητάμε εδώ.
Όποιος δεν έχει το θάρρος να είναι αυτός που είναι από φόβο μήπως τον
απορρίψουν, δεν έχει το θάρρος να αισθάνεται όπως αισθάνεται γιατί δεν του
φαίνεται σωστό, δεν έχει το θάρρος να σκέφτεται όπως σκέφτεται ή να πει ότι
σκέφτεται έτσι επειδή φοβάται την απόρριψη, όποιος δεν ριψοκινδυνεύει γιατί δεν
θέλει να επωμισθεί τις ευθύνες και δεν βγαίνει να αναζητήσει αυτό που
χρειάζεται αλλά το ζητάει από τον άλλο, αυτός δεν θα καταφέρει να γίνει
πρόσωπο, και πρέπει να θεωρήσουμε ότι είναι, απλώς, ένα άτομο.
Δεν τον κατηγορεί κανείς γι΄αυτό, δεν είναι υποχρεωμένος να γίνει κανείς
πρόσωπο. Αυτό που λέω είναι ότι για να γίνεις πρόσωπο – αυτό που εσείς θα
λέγατε «ενήλικο και ώριμο» πρόσωπο -, για μένα είναι, απλώς, να γίνεις πρόσωπο.
Το «ώριμο πρόσωπο», κατ΄εμέ, λέγεται για τα αληθινά πρόσωπα. Ένα πρόσωπο, είναι
ένα ώριμο πρόσωπο. Αν είναι ανώριμο, δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη τη διαδικασία
μετατροπής του σε πρόσωπο.
Κι αυτό δεν αποτελεί ψόγο, γιατί η διαδικασία μετατροπής ενός ατόμου σε
πρόσωπο ολοκληρώνεται μονάχα την ημέρα που πεθαίνει. Μέχρι τότε, μπορεί κανείς
να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να αποκτά όλο και μεγαλύτερη συνείδηση του
εαυτού του. Όσο ζω μαθαίνω, όσο ζω ωριμάζω, όσο ζω αναπτύσσομαι.
«Ο δρόμος της
αυτοεξάρτησης» Χόρχε Μπουκάι εκδόσεις Opera/Animus
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)